Trung Quốc “khát” khí tự nhiên trầm trọng khiến cho gần đây hàng loạt các thương vụ giữa Trung Quốc và các công ty xuất khẩu nguyên liệu của Hoa Kỳ được ký kết. Điều này đã làm cải thiện các hoạt động thương mại về năng lượng giữa hai quốc gia bất chấp sự căng thẳng đang gia tăng giữa hai nước.
Vào thứ Hai vừa rồi, Venture Global LNG – công ty sở hữu hai nhà máy xuất khẩu khí đốt tự nhiên hóa lỏng ở Louisiana công bố rằng họ đã ký kết hai hợp đồng cung cấp 3,5 triệu tấn nhiên liệu mỗi năm cho Tổng công ty Dầu khí Hải dương Trung Quốc. Đây là công ty quốc doanh và là nhà nhập khẩu LNG lớn nhất của nước này.
Các thương vụ của tập đoàn CNOOC đã đem đến tất cả 7 hợp đồng lớn giữa các nhà xuất khẩu Hoa Kỳ và các khách hàng Trung Quốc từ tháng 10 đến nay. Có những hợp đồng trong số đó có thời hạn lên đến hàng thập kỷ. Theo các nhà phân tích, Trung Quốc sẽ sớm vượt qua Nhật Bản và trở thành quốc gia nhập khẩu LNG lớn nhất thế giới trong năm nay. Trong khi đó, theo Cơ quan Thông tin Năng lượng của Mỹ, năng lực xuất khẩu LNG của quốc gia này sẽ vượt qua Australia và Qatar vào năm tới.
Trong khi đó, căng thẳng giữa Washington và Bắc Kinh vẫn đang leo thang xung quanh vấn đề nhân quyền và mninh ạch. Ngược lại, phía Trung Quốc cáo buộc Mỹ đang cố tình gây ra chiến tranh lạnh giữa hai quốc gia và đang hành xử như là bá chủ thế giới.
Tuy nhiên, các thương vụ giao dịch về khí đốt cho thấy hai quốc gia này cũng tìm được sự đồng thuận trong các vấn đề năng lượng và khí hậu. Tháng trước, hai chính phủ cũng đã đạt được thỏa thuận về biến đổi khí hậu tại hội nghị thượng đỉnh COP26 ở Glasgow, cũng như đang đàm phán về việc mở các kho dự trữ dầu chiến lược chung nhằm hạ nhiệt giá dầu thế giới.
Hiệu trưởng Trường Khí hậu Columbia đồng thời là cựu quan chức về năng lượng dưới thời Tổng thống Barack Obama – ông Jason Bordoff cho biết: “Trên nhiều phương diện, mối quan hệ Mỹ – Trung đang khá căng thẳng. Nhưng các lĩnh vực năng lượng và khí hậu có triển vọng sẽ mang đến nhiều hợp tác, bất chấp nhữngcăng thẳng và xung đột giữa hai bên.”
Vào tháng 11 vừa rồi, Venture Global đã ký các thỏa thuận cung cấp 4 triệu tấn LNG/năm cho tập đoàn dầu khí nhà nước Sinopec của Trung Quốc trong vòng 20 năm, và các thỏa thuận ngắn hạn với Unipec (công ty con của Sinopec) có tổng giá trị 3,5 triệu tấn.
Giám đốc điều hành của công ty Venture Global – ông Mike Sabel cho biết: Để cắt giảm lượng khí thải carbon, Trung Quốc đang cố gắng thay thế than bằng khí tự nhiên trong các nhà máy điện. Đây là nguyên nhân khiến cho hàng loạt các thỏa thuận được ký kết. Ông cho biết thêm, thỏa thuận Sinopec được ký kết nhằm mang đến thông điệp tốt đẹp trước thềm hội nghị thượng đỉnh về khí hậu.
Ông Sabel chia sẻ: “Hiện tại, Trung Quốc đang thực hiện các thương vụ này nhanh hơn so với các nước khác ở châu Á. Tuy nhiên,khi các thỏa thuận này được công bố, chúng tôi chắc chắn sẽ nhận được phản hồi từ các quốc gia châu Á khác do họ không muốn mất lợi thế về tay Trung Quốc.”
Ông cho biết thêm: “Chúng ta đang trong một giai đoạn đặc biệt. Hiện tại, Hoa Kỳ đang là quốc gia cung ứng LNG nhanh nhất trên thế giới và nhu cầu mua LNG của Mỹ trên toàn cầu cũng đang rất lớn.
Nhà xuất khẩu LNG lớn nhất của Mỹ – công ty Cheniere Energy đang đặt cược sự tăng trưởng của công ty mình vào các đơn hàng với Trung Quốc. Gần đây, công ty có trụ sở tại Houston này đã ký kết một số giao dịch với các bên mua, trong đó có cả giao dịch với Sinochem (một công ty do chính phủ Trung Quốc hậu thuẫn) với tổng sản lượng 3 triệu tấn/năm.
Giám đốc thương mại của công ty Cheniere – ông Anatol Feygin trả lời phỏng vấn của Financial Times vào tháng 10 rằng: “Chúng tôi nghĩ rằng trong nhiều thập kỷ tới, nhu cầu LNG của châu Á sẽ tăng trưởng mạnh mẽ, châu lục này sẽ là động lực tăng trưởng cho ngành của chúng tôi và Trung Quốc là mảnh ghép lớn nhất trong đó.”
Dưới thời Trump, nhằm trả đũa việc Mỹ áp thuế lên các mặt hàng xuất khẩu của Trung Quốc, nước này đã áp thuế với các sản phẩm khí đốt của Mỹ. Điều này đã khiến cho các thỏa thuận giao dịch khí đốt tự nhiên giữa hai quốc gia bị đình trệ. Các công ty Trung Quốc đang tìm kiếm nguồn cung cấp khí đốt bảo đảm trong bối cảnh khủng hoảng về năng lượng đang gây ra nhiều thiệt hại về kinh tế và giá khí đốt toàn cầu đang tăng vọt.
Theo tổng hợp dữ liệu thương mại của Refinitiv, Mỹ là nhà cung cấp LNG lớn thứ hai của Trung Quốc trong 9 tháng đầu năm nay. Australia là quốc gia cung cấp năng lượng lớn nhất cho nước này, tuy nhiên mối quan hệ của hai quốc gia này cũng đang ngày càng xấu đi.
Trưởng bộ phận năng lượng và địa chính trị tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (một tổ chức tư vấn của Washington) – ông Nikos Tsafos cho biết: “Một nửa lượng LNG Trung Quốc đang nhập khẩu đến từ Úc và Mỹ. Dù đây là sự lựa chọn không mấy vui vẻ với chính quyền Bắc Kinh, nhưng họ đành phải làm điều đó.”
Theo biên bản tóm tắt cuộc gọi của Bộ Ngoại giao Trung Quốc trong cuộc họp đầu tiên giữa các nhà lãnh đạo vào tháng trước, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình nói với người đồng cấp Hoa Kỳ – Tổng thống Joe Biden rằng: ông muốn hai nước “tăng cường hợp tác về khí đốt tự nhiên”.. Đây là một dấu hiệu cho thấy Bắc Kinh coi Mỹ là trung tâm cung cấp nhiên liệu của thế giới.
Tuy nhiên, về mặt chính trị, ở Mỹ việc xuất khẩu khí đốt ra nước ngoài đã trở nên nhạy cảm hơn , do gần đây một cuộc biểu tình đã khiến cho giá khí đốt nội địa tăng lên đến trên 6 USD/mmBTU (Đơn vị nhiệt trị của Anh). Đây là mức giá cao nhất kể từ năm 2008.
Bà Elizabeth Warren – một thượng nghị sĩ Đảng Dân chủ có sức ảnh hưởng đã gửi thư tới các giám đốc điều hành của 11 công ty khí tự nhiên lớn (bao gồm cả hai công ty ExxonMobil và BP) nhằm yêu cầu các công ty này “xem xét về việc cắt giảm, tạm ngừng hoặc chấm dứt xuất khẩu khí đốt tự nhiên để giúp hạ nhiệt mức giá nội địa”.
Một số giám đốc điều hành của các công ty khí đốt đã từ chối. Họ cho rằng việc xuất khẩu LNG là cơ hội để Mỹ giúp các nước khác từ bỏ các nhà máy nhiệt điện than và chuyển sang sử dụng những nhà máy khí đốt tự nhiên.
Ông Bordoff (hiệu trưởng Trường Khí hậu Columbia) cho biết: bất kỳ động thái cắt giảm xuất khẩu nào của Mỹ cũng sẽ làm suy giảm niềm tin rằng quốc gia này là một “nhà cung cấp năng lượng đáng tin cậy”. Ông chỉ ra rằng điều này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến các nước châu Âu. Do xưa nay các nước này phụ thuộc vàonguồn cung năng lượng của Nga – một quốc gia vốn “có vị trí chính trị và địa chính trị quan trọng đối với họ”.
Các giao dịch khí đốt trên trường quốc tế đang bùng nổ cũng khiến cho chính quyền Biden vấp phải những khó xử về mặt chính trị khi nước này đang cố gắng thúc đẩy nền kinh tế hạn chế sử dụng nhiên liệu hóa thạch. Và mặc dù khi đốt cháy, khí tự nhiên ít làm phát thải carbon dioxide hơn than đá, đây vẫn là một nguyên nhân lớn gây phát thải khí nhà kính.
Ông Tsafos thuộc cơ quan tư vấn CSIS cho biết: điều này phản ánh một “thực tế lộn xộn trong quá trình chuyển đổi năng lượng”. Thế giới vẫn phụ thuộc nhiều vào nhiên liệu hóa thạch, trong khi đó Mỹ là một nhà sản xuất dầu và khí đốt lớn. Ông nói: “Thực tế những thương vụ khí đốt tự nhiên này khiến cả hai bên đều có chút khó chịu.”
