Khi đại dịch Covid-19 tác động nặng nề khiến cho thị trường chứng khoán toàn cầu “rơi tự do” vào khoảng thời gian đầu năm nay, chính phủ nhiều nước châu Âu và châu Á đã có động thái cấm bán khống cổ phiếu.
Thế nhưng khác với nhiều nước như Pháp, Italy hay Bỉ đã cho phép bán khống trở lại từ tháng 5 năm nay, chính phủ nhiều nước châu Á ví như Malaysia vẫn tiếp tục cấm bán khống. Thái Lan duy trì cấm bán khống cổ phiếu đến ngày 1/10/2020. Hàn Quốc mới đây đã công bố cấm hoàn toàn bán khống đến tận tháng 3/2021.
Xét đến việc các thị trường chứng khoán châu Á đều đã hồi phục lên lại ngưỡng cao của năm 2019, việc giới chức nhiều nước vẫn không muốn cho chấp nhận bán khống khá khó hiểu, theo khẳng định của bài báo mới đây trên Nikkei.
Và ngay cả tại một số thị trường ở châu Á mà hoạt động bán khống hiện đang được cho phép, bán khống cũng đang phải chịu quá nhiều kiểm soát kỹ thuật. Chỉ có tại số ít thị trường như Nhật, nhà đầu tư mới được thực sự bán khống theo cách mà họ làm tại Mỹ hoặc Anh.
Từ nhiều thập kỷ qua và cho đến nay, các nhà quản lý và nhiều thành viên thị trường tại châu Á và một số nơi khác có một tâm lý khá phổ biến, đó chính là việc họ cho rằng bán khống chỉ giúp người đầu cơ kiếm tiền dễ dàng bằng cách tác động xấu đến cổ phiếu của công ty.
Điều này có thể lý giải cho việc tại sao giới chức quản lý tại Đức, căn cứ đáng tự hào của chủ nghĩa tư bản châu Âu, đã cấm bán khống một cách có chọn lọc với cổ phiếu của một số doanh nghiệp.
Đúng là những người bán khống hưởng lợi khi giá cổ phiếu đi xuống. Tuy nhiên, cái người ta đã không nói đến chính là một khi nhà quản lý muốn được thừa nhận rằng thị trường hoạt động hiệu quả và bền vững phụ thuộc khá nhiều vào việc thành viên thị trường có toàn quyền tự do để thực hiện hoạt động giao dịch kiểu như vậy.
Nếu không cho phép bán khống, thật khó để nhà đầu tư phát hiện ra những hoạt động sai trái của doanh nghiệp tại nhiều công ty, gần đây nhất có thể kể đến sai trái về doanh thu tại Wirecard hay chuỗi cà phê Luckin của Trung Quốc.
Nếu không chấp nhận bán khống, thị trường chứng khoán đó đã bị tước đi lợi ích của việc có một công cụ đủ mạnh để ngăn tình trạng vỡ bong bóng chứng khoán trên thị trường. Các thị trường cấm bán khống trở nên có sức chống chọi kém và thị trường đó cũng kém hấp dẫn với nhà đầu tư toàn cầu cũng như không đủ khả năng hỗ trợ nền kinh tế thực.
Phần lớn các nhà đầu tư hiện nay đang đi theo một nguyên tắc chung: Mua thấp và cố gắng bán thật cao. Bán khống hoạt động theo một nguyên tắc gần tương đương nhưng theo chiều ngược lại: Bán cao và mua thấp.
Nếu bạn tin rằng giá cổ phiếu của một công ty chuẩn bị giảm, do phân tích của bạn hoặc bởi bạn tin rằng như vậy, hoặc bạn muốn bảo vệ giá trị danh mục đầu tư, bạn có thể vay cổ phiếu từ công ty và bán. Sau này bạn cần mua lại chỗ cổ phiếu đó để trả lại cho bên cho vay. Nếu giá cổ phiếu giảm trong khoảng thời gian trên, bạn kiếm được tiền, nhưng nếu giá cổ phiếu tăng, bạn mất tiền.
