Người bình thường xem hoa chỉ nhìn được vẻ đẹp bề ngoài của hoa, ngược lại người tài giỏi, sâu sắc và thiện tâm xem hoa thì thấy được cả vẻ đẹp gốc rễ nội tâm ẩn chứa bên trong.
Vâng thú chơi hoa là một thú chơi thanh cao của người Việt nói chung và nói đến thú chơi hoa lan thì lại là 1 thú chơi tao nhã nhất của người việt xưa, một thú chơi truyền thống lâu đời và mang nhiều đạo học.
Một thú chơi được các văn nhân học sỹ, các bậc hiền nhân Quân tử suy tôn là Vương Giả: Vương Giả Chi Hương, Vương Giả Chi Hoa. Ngày xưa Địa Lan quý lắm, chỉ có các cụ Quan lại vương hầu có chức có quyền thuộc tầng lớp vương giả mới có một vài chậu lan quý trong nhà để chơi, sau đó là đến các cụ địa chủ, cả làng, cả tổng may ra mới có một cụ địa chủ có 1 chậu lan quý để chơi, mỗi khi hoa nở thì lại có những bữa tiệc thưởng hoa linh đình, sau bữa tiệc thưởng hoa Địa Lan, ai thưởng được hương lan cũng tấm tắc khen, một thứ hương thơm không giống bất kỳ một thứ hương nào, và đã được các cụ liệt kê vào tóp đầu trong bộ tứ hương “Linh Hương, Kỳ Hương, Diên Hương và Xạ Hương” Do vậy thú chơi Địa Lan là niềm ao ước của biết bao người trong thời gian đó:
“ Bao giờ cho đến tháng nười
Thứ hoa vương giả đến người bình dân”
Một chậu Địa Lan nở hoa ngày Tết thì không gì tả nổi, thứ hương địa này đúng là trêu ngươi người ta, khi thì nồng nàn khó tả, hít một hơi là hương thơm như luẩn quẩn trong não, ngấm vào tâm thức, sảng khoái vô cùng, nó còn quyến luyến mãi không dứt cái thứ hương ấy trong đầu, nhưng khi lại nhạt nhòa vô cùng, đến mức gần như không thơm. Bông địa nó có hương quyến và hương quyện, có khi nó quyến có khi nó quyện, khi địa phát hương quyến thì đứng từ xa ta cũng bất chợt cảm nhận được có một dòng hương địa đang lờ lững trong không trung, bay theo gió đi rất xa, nhưng có khi địa lại chỉ phát hương quyện, phải đứng thật gần chậu hoa mới cảm được cái hương của nó, ấy vậy mà người xưa quan niệm phàm là kẻ tục tử nhất định không cảm được hương địa lan, nhưng là người cốt cách thanh cao thì địa lan như tự dâng hiến hương mình cho người quân tử vậy. vậy nên nhiều người đến nhà chơi, thấy chậu địa đẹp chỉ khen hoa, chứ không thấy hương.
Bàn về Lan thì dài lắm, vài lời đây nói không xuể, anh em chơi địa mà đã có thời gian ngồi lại với nhau thưởng trà bàn Lan, thì thời gian trôi qua nhanh lắm, nói cả buổi cũng không hết chuyện lan. Nhất là địa lan Truyền Thống, bộ địa ấy nó mang cả lịch sử theo nó, được truyền từ đời cha ông lại đời sau cứ truyền như vậy, nói chuyện cây địa truyền thống thì sảng khoái lắm, dẫu gì cũng là cây tuyển, cây các cụ bao đời tuyển, các cụ hàng bao tầng lớp cao quý khác nhau tuyển, nó linh thiêng, đáng quý, không như cây rừng mới tuyển, song cây truyền thống nó có một điểm là kém sắc hơn chút so với cây rừng mới..
Trồng lan là một nghệ thuật, có người chơi lâu cũng chưa thuộc chúng. Chơi Địa lan cần phải biết giá trị các loại lan khác nhau. Những loại lan quý, hoa phải cao vượt trên lá, hoa to và có sắc thì càng quý; hoa lâu tàn, hương lan xa; lá nhỏ, ngắn và mềm mại; dò hoa vươn lên uyển chuyển, thanh cao.
Cùng là người mê lan,
Địa chỉ xã Mỹ thắng, Mỹ lộc, Nam Định